Aspergillus fumigatus

Aspergillus fumigatus is een veel voorkomende schimmel in het milieu. Het is een schimmel die leeft op dood organisch materiaal, ook op de organische reststromen in de landbouw.

De sporen van A. fumigatus kunnen longaandoeningen (Aspergillose) veroorzaken bij patiënten met een ernstig verzwakt immuunsysteem. De behandeling daarvan gebeurt o.a. met medicinale azolen. Er hebben zich door de jaren echter ook isolaten van A. fumigatus gevormd die resistent zijn tegen azolen.

Uit Nederlands onderzoek bleek dat de azolen-resistente isolaten van A. fumigatus zich kunnen vermeerderen in wachthopen (die plantafval bevatten dat gedurende de teelt behandeld is met azolen) voor compostering op bloembollenbedrijven. 

Daarom is in 2020 een protocol opgesteld voor de verwerking van organisch afval van bloembollenbedrijven dat in aanraking is geweest met azolen. Dit protocol is sinds begin 2021 onderdeel van het Wettelijk Gebruiksvoorschrift voor gewasbeschermingsmiddelen op basis van deze fungiciden. Doel van het protocol was de groei en verspreiding van de azolenresistente schimmel Aspergillus fumigatus tegen te gaan. 

Begin 2023 heeft het Ctgb besloten dat het protocol niet langer onderdeel is van het Wettelijk Gebruiksvoorschrift. Aanvullend onderzoek heeft laten zien dat het resistentieprobleem te wijd verspreid is om aan te pakken met de maatregelen uit het protocol. Het Ctgb heeft het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit inmiddels gevraagd om het resistentievraagstuk mee te nemen in lopend, breder nationaal en internationaal onderzoek naar het probleem en effectieve maatregelen.

Maatregelen om verspreiding van resistente Aspergillus fumigatus sporen uit bloembollenafval te voorkomen (alleen als er azolen zijn toegepast):